Spis treści

• Wstęp
• Duszpasterstwo sakramentów i sakramentaliów
• Czas i przestrzeń sakralna
• Formacja liturgiczna duchownych i świeckich
• Muzyka sakralna

Wstęp

1. Sobór Watykański II, pragnąc zreformować i rozwinąć życie Kościoła zgodnie z jego misją, rozpoczął od odnowienia liturgii, która „jest szczytem, do którego zmierza działalność Kościoła, i zarazem jest źródłem, z którego wypływa cała jego moc”[2]. Podstawowym celem soborowej odnowy liturgicznej było i jest doprowadzenie wiernych do czynnego uczestniczenia w liturgii. „Jeżeli dziś można uznać, że reforma liturgii, jakiej chciał Sobór Watykański II, została już zrealizowana, to zadaniem do wykonania pozostaje wciąż jeszcze duszpasterstwo liturgiczne, które pozwoli z bogactwa liturgii obficie czerpać moc spływającą z Chrystusa na wszystkie członki Jego Ciała, którym jest Kościół”[3]. Zaś formacja liturgiczna powinna „uczyć kształtowania żywej liturgii z udziałem wspólnoty”[4]. Przejawia się to między innymi poprzez muzykę liturgiczną, która została uznana za integralny element liturgii[5].
2. Odnowa liturgiczna zapoczątkowana przez Sobór realizowana jest stopniowo, ciągle trwa i dokonuje się w Kościołach lokalnych pod kierunkiem biskupa diecezjalnego. W czasie I Synodu Diecezji Katowickiej poddano ocenie odnowę liturgii na terenie naszej diecezji, a w dokumencie końcowym wskazano dalsze jej kierunki[6]. Można jednoznacznie stwierdzić, że choć reforma liturgiczna po Soborze Watykańskim II została zasadniczo dobrze i skutecznie wprowadzona, to jednak powinna być ona stale kontynuowana. Nie we wszystkich bowiem parafiach archidiecezji katowickiej wierni uczestniczą w liturgii aktywnie oraz właściwie, a niektórzy zadowalają się tylko zewnętrzną obecnością w miejscu sprawowania liturgii. Niestety, również w sposobie sprawowania liturgii można zauważyć czasem nieznajomość lub lekceważenie przepisów prawa liturgicznego, które traktowane bywa jako niewiążący zbiór wskazań.
3. Dlatego też II Synod Archidiecezji Katowickiej stawia sobie za cel poprawę sytuacji w tym zakresie. Wciąż aktualnym zadaniem pozostaje formacja duchowieństwa i wiernych świeckich. Konieczne jest podjęcie wysiłków, aby normy liturgiczne – zawarte w dokumentach Kościoła, a przez Synod jedynie przypominane – były wprowadzane w życie wszystkich parafii archidiecezji katowickiej.

Duszpasterstwo sakramentów i sakramentaliów

Sakrament chrztu świętego

4. Celebrację sakramentu chrztu świętego sprawuje się według formy wzorcowej[7], ze szczególnym uwzględnieniem miejsca sprawowania pierwszej części liturgii (w pobliżu drzwi kościoła)[8] oraz miejsca udzielania chrztu (nad chrzcielnicą lub w jej pobliżu)[9].
5. Wydział Duszpasterstwa jest zobowiązany do powołania Archidiecezjalnego Ośrodka Katechumenatu (w ciągu roku od zakończenia Synodu) oraz Rejonowych Ośrodków Katechumenatu (w ciągu pięciu lat od zakończenia Synodu)[10].
6. Zaleca się, aby Archidiecezjalna Komisja Liturgiczna we współpracy z Archidiecezjalnym Centrum Formacji Pastoralnej opracowała materiały do przeprowadzania nauk przedchrzcielnych. W większym niż dotychczas stopniu powinni w nie być zaangażowani wierni świeccy.
7. Chrztu świętego należy udzielać w niedziele w czasie mszy świętej[11]. Tylko w sytuacjach wyjątkowych można chrzcić poza mszą świętą[12].

Najświętsza Eucharystia

8. Zaleca się powołanie zespołu liturgicznego w każdej parafii archidiecezji katowickiej. Do zespołu powinni należeć między innymi duszpasterze, służba liturgiczna, przedstawiciele wspólnot parafialnych. Głównym zadaniem zespołu jest przygotowanie niedzielnej liturgii (rozważanie czytań przewidzianych na daną niedzielę, uchwycenie ich idei przewodniej, odniesienie jej do aktualnej sytuacji parafian oraz ustalenie propozycji śpiewów i tak dalej). Zespół może też odpowiadać za przygotowanie pewnych elementów formacji liturgicznej, poprzez które wyjaśniane będą wiernym kolejne części liturgii – na przykład znaczenie odpowiednich postaw w czasie Eucharystii, aby można było pod tym względem zachować jednolitość. Liturgię powinno się przygotować tak, by w miarę możliwości na wszystkich mszach świętych zaangażować wiernych świeckich do pełnienia posług (lektor, psałterzysta, kantor, osoba podająca wezwania modlitwy wiernych, osoby przynoszące dary ofiarne i tak dalej)[13].
9. Zaleca się, aby dziekan – we współpracy z proboszczami i parafialnymi radami duszpasterskimi – opracował taki plan odprawiania niedzielnych i świątecznych mszy świętych w parafiach dekanatu, który uwzględniałby rytm życia i wypoczynku wiernych.
10. Zaleca się, aby przedmiotem szczególnej troski proboszcza (i zespołu liturgicznego) była jednolitość czynionych przez wiernych znaków i postaw liturgicznych oraz ich zgodność z odpowiednimi przepisami.
11. Należy zadbać o to, by przynajmniej jedna msza święta w niedzielę miała charakter bardziej uroczysty (z pełną asystą liturgiczną, ze starannie przygotowanymi śpiewami, z uroczystą procesją wejścia, z użyciem kadzidła, uroczystym wniesieniem Ewangeliarza, z zastosowaniem czwartej formy aktu pokutnego – asperges)[14].
12. Zaleca się udzielanie komunii świętej pod dwiema postaciami w czasie mszy świętej wieczerzy Pańskiej i w trakcie wigilii paschalnej[15], w uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa oraz w miarę możliwości na mszach świętych w tygodniu lub sprawowanych dla mniejszych grup wiernych. Każdy prezbiter przewodniczący mszy świętej może ze względu na dobro duchowe wiernych podjąć decyzję o udzieleniu komunii świętej pod dwiema postaciami.
13. Zgodnie ze wskazaniami Konferencji Episkopatu Polski[16] należy celebrować msze święte w małych grupach, zwłaszcza w grupach formacyjnych (Ruchu Światło-Życie, Odnowy w Duchu Świętym i tym podobnych, przy czym wspólnoty Drogi Neokatechumenalnej powinny w czasie sprawowania Eucharystii ściśle zachowywać wskazania Stolicy Apostolskiej i Arcybiskupa Metropolity Katowickiego). Dobrą praktyką w archidiecezji katowickiej jest celebracja w niedzielę i w dni powszednie Eucharystii ze szczególnym udziałem dzieci, ich rodzin i wychowawców. Synod przypomina, że „z zasady czytania powinni wykonywać dorośli, także we mszach świętych z udziałem dzieci”[17].
14. Istniejącą w archidiecezji katowickiej tradycję przystępowania dzieci do wczesnej komunii świętej trzeba pielęgnować i usilnie do niej zachęcać, pamiętając wszakże, że do tej formy pełnego uczestnictwa we mszy świętej można dopuścić dzieci tych rodziców, którzy dają moralną pewność, że troszczyć się będą o rozwój życia eucharystycznego i religijno-moralne wychowanie dziecka. Roztropności pastoralnej proboszcza pozostawia się dopuszczenie do wczesnej komunii świętej dzieci rodziców żyjących w związkach niesakramentalnych[18].
15. Zgodnie z zaleceniami Konstytucji o liturgii świętej i Ogólnego wprowadzenia do Mszału rzymskiego[19] przynajmniej w katedrze i w bazylikach mniejszych archidiecezji katowickiej należy chociażby jeden raz w miesiącu odprawiać mszę świętą w języku łacińskim w formie zwyczajnej rytu rzymskiego. Natomiast we wszystkich parafiach powinno się nauczyć wiernych podstawowych śpiewów gregoriańskich (Kyrie, Sanctus, Agnus Dei, Pater noster)[20].
16. Zaleca się zachowywanie śląskiej tradycji procesji ofiarnej.

Sakrament pokuty i pojednania

17. W archidiecezji katowickiej zachowuje się tradycję spowiadania pół godziny przed każdą mszą świętą. Zachęca się także, by wychowywać wiernych do korzystania z tego sakramentu przed mszą świętą, a nie w jej trakcie.
18. Zaleca się odprawianie celebracji wspólnotowej sakramentu pokuty i pojednania z rozgrzeszeniem indywidualnym oraz nabożeństw pokutnych, przede wszystkim w Adwencie i w Wielkim Poście[21].
19. Zaleca się stworzenie wiernym okazji do spowiedzi także w późniejszych godzinach wieczornych – zwłaszcza w okresie Adwentu i Wielkiego Postu.
20. Zaleca się dziekanom – we współpracy z proboszczami i parafialnymi radami duszpasterskimi – organizację (z zachowaniem odpowiednich norm prawa) adoracji Najświętszego Sakramentu i stałego konfesjonału w wybranej parafii dekanatu lub większego miasta.
21. Nie należy wymagać od wiernych poświadczania przez podpis spowiednika przyjęcia sakramentu pokuty i pojednania.

Sakrament chorych

22. Zaleca się pogłębianie świadomości znaczenia sakramentu namaszczenia chorych w życiu chrześcijanina[22] poprzez przepowiadanie słowa Bożego (homilie, katechezy).
23. Zaleca się dbanie o to, by do sakramentu przystępowały osoby chore (in periculo) lub w podeszłym wieku[23]. Jest wskazane udzielanie tego sakramentu przy okazji odwiedzin chorych w domach. W proponowaniu sakramentu namaszczenia chorych należy unikać zasady periodyczności (na przykład raz w roku), a kierować się kryterium stanu zdrowia lub podeszłego wieku[24].
24. Zaleca się, by osoby, które z powodu osłabienia chorobą lub wiekiem nie mogą uczestniczyć w niedzielnej Eucharystii w kościele, zachęcać do uczestnictwa we mszy świętej transmitowanej przez radio lub telewizję oraz do przyjęcia komunii świętej (służy temu szczególnie posługa nadzwyczajnych szafarzy komunii świętej) albo komunii świętej duchowej. Chorym lub wiernym w podeszłym wieku należy proponować co jakiś czas sprawowanie Eucharystii w ich domach z udziałem najbliższych.
25. Zaleca się pielęgnowanie zwyczaju pierwszosobotnich odwiedzin chorych z posługą sakramentalną.

Sakramentalia i nabożeństwa

26. Podczas nabożeństw eucharystycznych (na przykład w czasie błogosławieństwa lurdzkiego) wolno używać tylko jednej monstrancji z Najświętszym Sakramentem.
27. Zaleca się częstsze wykorzystywanie w praktyce duszpasterskiej Obrzędów błogosławieństw[25].
28. Nie zaniedbując tradycji oraz wielu uświęconych form pobożności, zaleca się zwracanie większej uwagi na strukturę, przebieg i treść tradycyjnych nabożeństw, tak aby zachowana została ich teologiczna poprawność. Należy zadbać zwłaszcza o chrystocentryczny charakter nabożeństw, które odprawia się z wystawionym Najświętszym Sakramentem (także nabożeństwa różańcowego)[26].
29. Zaleca się, aby Archidiecezjalne Centrum Formacji Pastoralnej we współpracy z Archidiecezjalną Komisją Liturgiczną, z Archidiecezjalną Komisją ds. Głoszenia Słowa Bożego i z Archidiecezjalną Komisją Muzyki Sakralnej opracowało nowe wzorce i gotowe teksty wybranych nabożeństw – z uwzględnieniem odpowiednich pieśni.
30. Zaleca się, aby Archidiecezjalne Centrum Formacji Pastoralnej we współpracy z Archidiecezjalną Komisją Liturgiczną opracowało w formie poręcznych broszur pomoce dla wiernych do sprawowania liturgii domowej (na przykład modlitwa przy wigilijnym stole, modlitwa przy stole wielkanocnym, błogosławieństwo dzieci przed przyjęciem pierwszej komunii świętej, błogosławieństwo narzeczonych przy okazji zaręczyn czy przed sakramentem małżeństwa i tym podobne).

Czas i przestrzeń sakralna

Triduum Paschalne

31. Podczas liturgii męki Pańskiej w Wielki Piątek należy ze względu na czytelność znaku do adoracji krzyża używać tylko jednego krzyża[27].
32. Celebrację wigilii paschalnej należy rozpocząć po zapadnięciu zmroku (najwcześniej o godzinie 2000) – jednak dostatecznie wcześnie, by zakończyć ją przed świtem[28].
33. Zaleca się, by w Wielki Piątek i w Wielką Sobotę w każdej parafii celebrowano liturgię godzin – zwłaszcza jutrznię z godziną czytań[29].
34. Liturgia męki Pańskiej powinna być sprawowana z właściwą okazałością, co przejawia się w dbałości o czytelność poszczególnych znaków[30].
35. Jeśli błogosławieństwo pokarmów w Wielką Sobotę odbywa się w kościele, warto je rozpocząć od wspólnej adoracji Najświętszego Sakramentu. Jeśli natomiast ma miejsce poza kościołem, należy zaprosić wiernych do odbycia indywidualnej adoracji[31]. Obrzęd błogosławieństwa powinien być zawsze poprzedzony katechezą o charakterze ewangelizacyjnym[32].
36. Zaleca się, by wykorzystywać wszystkie czytania z wigilii paschalnej.
37. Zaleca się, by procesja rezurekcyjna następowała bezpośrednio po wigilii paschalnej[33].

Liturgia godzin

38. Należy oddzielać celebrację nieszporów w niedziele i uroczystości od nabożeństwa eucharystycznego[34].
39. Zaleca się sprawowanie w parafiach – oprócz nieszporów niedzielnych – także jutrzni w niedzielny poranek[35].

Przestrzeń sakralna

40. Zarządza się, aby w każdej parafii kościół pozostawał w ciągu dnia otwarty. Należy w związku z tym przedsięwziąć stosowne środki bezpieczeństwa oraz zorganizować grupy osób adorujących Najświętszy Sakrament[36].
41. Zarządza się, by – zgodnie z dokumentami liturgicznymi – w każdym kościele i większej kaplicy oprócz ołtarza i ambony, które są obligatoryjne w miejscu sprawowania Eucharystii, znajdowało się również miejsce przewodniczenia[37]. Ambona nie powinna pełnić tej funkcji.
42. Nie należy tworzyć w prezbiterium tak zwanych tronów słowa Bożego. Jeśli w jakimś kościele już ów tron jest – należy go usunąć najpóźniej w trakcie kolejnej renowacji prezbiterium[38].
43. Zaleca się proboszczom roztropne czuwanie nad zdobieniem kościoła, a także nad zachowaniem się osób fotografujących lub filmujących, szczególnie przy okazji uroczystości takich jak pierwsza komunia święta i ślub. Należy zadbać, by zdobienie było odpowiednie do charakteru świątyni, nie raziło wystawnością i nie rozpraszało wiernych (zwłaszcza by nie zasłaniało ambony, ołtarza i miejsca przewodniczenia)

Formacja liturgiczna duchownych i świeckich

Prezbiterzy i diakoni stali

44. Formacja stała prezbiterów i diakonów stałych archidiecezji katowickiej powinna zawierać tematykę liturgiczną, z uwzględnieniem zagadnień ars celebrandi. Archidiecezjalna Komisja Liturgiczna we współpracy z Archidiecezjalnym Centrum Formacji Pastoralnej opracuje program formacji dla duchownych z zakresu teorii i praktyki liturgicznej. Nie rzadziej niż w cyklu dwuletnim w programie spotkań formacyjnych dla prezbiterów powinny znaleźć się zagadnienia stricte liturgiczne (teologia liturgii, zagadnienia pastoralne).

Służba liturgiczna

45. Archidiecezjalne Centrum Formacji Pastoralnej wraz z Archidiecezjalnym Duszpasterstwem Służby Liturgicznej zobowiązane są do stworzenia programu formacyjnego dla kandydatów przygotowujących się do przyjęcia posługi lektora i akolity (niebędących alumnami seminarium duchownego)[39]. Program należy opracować w ciągu dwóch lat od zakończenia Synodu.
46. Archidiecezjalne Centrum Formacji Pastoralnej wraz z Archidiecezjalnym Duszpasterstwem Służby Liturgicznej zobowiązane są do stworzenia jednolitego programu formacyjnego dla członków służby liturgicznej. Program ten powinien powstać w oparciu o Dyrektorium duszpasterstwa służby liturgicznej[40], ma także uwzględniać doświadczenia i tradycję archidiecezji katowickiej – w tym potrzebę formacji ministrantów słowa Bożego i psałterzystów (młodzieży i dorosłych). Program trzeba opracować w ciągu dwóch lat od zakończenia Synodu.
47. W archidiecezji katowickiej należy podtrzymać zwyczaj wykonywania posługi ministrantów przez chłopców, młodzieńców i mężczyzn.

Nadzwyczajni szafarze komunii świętej

48. Archidiecezjalne Centrum Formacji Pastoralnej zobowiązane jest do opracowywania we współpracy z Wydziałem Duszpasterstwa szczegółowego programu formacji dla nadzwyczajnych szafarzy komunii świętej. W programie tym należy gruntownie rozpatrzyć obowiązek stałej formacji szafarzy na poziomie archidiecezji i w parafiach oraz konieczność duszpasterskiej troski o nich i ich rodziny.
49. Zaleca się, żeby w każdej parafii liczba nadzwyczajnych szafarzy komunii świętej była odpowiednia do potrzeb wspólnoty[41].

Kościelni

50. Wykorzystując dotychczasowe doświadczenia archidiecezji katowickiej, Archidiecezjalne Centrum Formacji Pastoralnej we współpracy z Archidiecezjalną Komisją Liturgiczną powinno przygotować program formacji osób pełniących funkcję kościelnego (rekolekcje oraz ogólnodiecezjalne i dekanalne spotkania formacyjne – teoretyczne i praktyczne). Program należy opracować w ciągu dwóch lat od zakończenia Synodu.
51. Archidiecezjalna Komisja Liturgiczna w porozumieniu z ekonomem archidiecezji katowickiej powinna opracować „status kościelnego” z uwzględnieniem zakresu jego obowiązków oraz praw. Status należy opracować w ciągu dwóch lat od zakończenia Synodu.

Muzyka sakralna[42]

Muzycy kościelni

52. Archidiecezjalnej Komisji Muzyki Sakralnej zaleca się przygotowanie programu kształcenia muzyków kościelnych w zakresie: chorału gregoriańskiego, organizowania zespołów chorałowych oraz rozpowszechniania materiałów związanych z bogatą tradycją śpiewu chorałowego.
53. Archidiecezjalnej Komisji Muzyki Sakralnej zaleca się reorganizację struktury kształcenia w Archidiecezjalnym Studium Organistowskim[43].
54. Archidiecezjalnej Komisji Muzyki Sakralnej zaleca się opracowanie – w porozumieniu z instytucjami kształcącymi muzyków na terenie metropolii górnośląskiej – systemu profesjonalnej formacji muzyków kościelnych (w tym kursów dla psałterzystów i kantorów).
55. W ramach formacji duszpasterzy i muzyków kościelnych zaleca się podjęcie zagadnienia organizowania owocnej współpracy i budowania wzajemnych relacji „duszpasterze – służba liturgiczna”.

Upowszechnianie muzyki sakralnej

56. Zaleca się upowszechnianie muzyki sakralnej oraz kształtowanie wrażliwości muzycznej wiernych poprzez: promowanie aktywności zespołów śpiewaczych w parafii; ćwiczenie śpiewów przed mszami świętymi w niedziele; ułatwienie dostępu do tekstów pieśni (na przykład udostępnianie Skarbca pieśni kościelnych, elektroniczna edycja tekstów i tym podobne); organizowanie koncertów przez parafie i ośrodki liturgiczne we współpracy z instytucjami kultury, samorządami i tym podobne[44].
57. Archidiecezjalnej Komisji Muzyki Sakralnej zaleca się upowszechnienie podstawowych aktów prawnych związanych z muzyką sakralną[45].

Powyższe wskazania należy interpretować zwłaszcza w kontekście następujących dokumentów:

• Sobór Watykański II:
• Konstytucja o liturgii świętej „Sacrosanctum Concilium”.
• Katechizm Kościoła katolickiego, nr 1066-1690.
• Kodeks prawa kanonicznego, kan. 834-1253.
• Jan Paweł II:
• List apostolski „Vicesimus quintus annus” w 25 rocznicę ogłoszenia Konstytucji Soborowej o Świętej Liturgii (1988).
• Święta Kongregacja Obrzędów:
• Instrukcja o muzyce w świętej liturgii „Musicam Sacram” (1967);
• Instrukcja „Eucharisticum Mysterium” (1967).
• Kongregacja do spraw Kultu Bożego:
• Instrukcja koncerty w kościołach (1987);
• List okólny o przygotowaniu i obchodzeniu świąt paschalnych (1988).
• Kongregacja do spraw Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów:
• Dekret o tytule bazyliki mniejszej (1989);
• List okólny dotyczący integralności sakramentu pokuty (2000);
• Instrukcja Liturgiam authenticam (2001);
• Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii. Zasady i wskazania (2004);
• Instrukcja „Redemptionis Sacramentum” (2004);
• Dekret aby imię Świętego Józefa, Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny, zostało odtąd włączone do Modlitw eucharystycznych II, III i IV, w trzecim wydaniu typicznym Mszału Rzymskiego, zaraz po imieniu Najświętszej Maryi Panny (2013);
• Dekret In Missa in Cena Domini (2016).
• Obrzędy pogrzebu (1976).
• Sakramenty chorych. Obrzędy i duszpasterstwo (1978).
• Obrzędy pokuty (1981).
• Komunia święta i kult Tajemnicy Eucharystycznej poza Mszą Świętą (1984).
• Liturgia godzin (1984).
• Obrzędy chrześcijańskiego wtajemniczenia dorosłych dostosowane do zwyczajów diecezji polskich (1987).
• Obrzędy błogosławieństw dostosowane do zwyczajów diecezji polskich (1993).
• Obrzędy sakramentu małżeństwa (1994).
• Obrzędy bierzmowania (1994).
• Obrzędy konsekracji dziewic (1999).
• Obrzędy poświecenia kościoła i ołtarza (2001).
• Egzorcyzmy i inne modlitwy błagalne (2001).
• Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego (2003).
• Ceremoniał liturgicznej posługi biskupów (2010).
• Obrzędy chrztu dzieci (2014).
• Obrzędy ustanowienia lektorów i akolitów oraz przyjęcia kandydatów do diakonatu i prezbiteratu (2014).
• Konferencja Episkopatu Polski:
• Instrukcja duszpasterska o udzielaniu sakramentu chrztu św. Dzieciom (1975);
• Zalecenia duszpasterskie Episkopatu Polski w związku z „Dyrektorium o Mszach świętych z udziałem dzieci” (1977);
• Adoracja Najświętszego Sakramentu w Grobie Pańskim i procesja rezurekcyjna (1977);
• Instrukcja o muzyce liturgicznej po Soborze Watykańskim II (1978);
• Instrukcja liturgiczno-duszpasterska Episkopatu Polski o pogrzebie i modlitwach za zmarłych (1978);
• Przepisy wykonawcze do Instrukcji „Inaestimabile donum” (1982);
• Instrukcja Episkopatu Polski dla duchowieństwa w związku z wydaniem nowego Mszału ołtarzowego (1987);
• Instrukcja Episkopatu Polski o kulcie Tajemnicy Eucharystycznej poza Mszą Świętą (1987);
• Postanowienie Konferencji Episkopatu Polski odnośnie do nadzwyczajnego szafarza Komunii świętej (1990);
• Instrukcja Episkopatu Polski o Obrzędach błogosławieństw (1994);
• Wskazania Komisji Episkopatu Polski do spraw Liturgii i Duszpasterstwa Liturgicznego dotyczące fotografowania i filmowania podczas celebracji liturgii (1995);
• Wyjaśnienie Konferencji Episkopatu Polski w sprawie wypełnienia obowiązku przyjęcia Najświętszej Eucharystii w okresie wielkanocny (2001);
• Wskazania po ogłoszeniu nowego wydania „Ogólnego wprowadzenia do Mszału rzymskiego” (2005);
• Instrukcja w sprawie udzielania posługi lektora i akolity świeckim mężczyznom (2007);
• Modyfikacja instrukcji w sprawie formacji i sposobu wykonywania posługi nadzwyczajnych szafarzy Komunii Świętej (2007);
• Wskazania KEP dotyczące sprawowania Mszy św. według Motu Proprio Benedykta XVI „Summorum Pontificum” (2007);
• Dyrektorium duszpasterstwa służby liturgicznej (2008);
• Wskazania dotyczące liturgii Mszy świętych sprawowanych w małych grupach i wspólnotach (2014).
• II Polski Synod Plenarny:
• Liturgia Kościoła po Soborze Watykańskim II.