Metropolita katowicki zachęca do czynnego włączenia się w przeżywanie Roku rodziny „Amoris Laetitia”. Specjalne propozycje duszpasterskie trafiły do parafii archidiecezji katowickiej.

Propozycje duszpasterskie są odpowiedzą na szczegółowe cele Roku Rodziny wskazane przez papieża Franciszka: rozpowszechnienie treści adhortacji apostolskiej „Amoris laetitia”; ukazanie sakramentu małżeństwa jako daru mającego w sobie przeobrażającą moc ludzkiej miłości oraz uczynienie rodzin głównymi podmiotami duszpasterstwa rodzinnego.

Przesłane do parafii archidiecezji katowickiej wskazania są szerokim i przekrojowym spojrzeniem na rodzinę stanowiącą „centrum zaangażowania i uwagi każdej rzeczywistości duszpasterskiej i kościelnej”. Kładą nacisk na potrzebę formacji, m. in. poprzez warsztaty i szkolenia, konferencje i duszpasterstwo parafialne, począwszy od dzieci aż po osoby starsze – dziadków. Zachęcająca do modlitwy za małżonków, organizowanie specjalnych nabożeństw i Mszy w ich intencji, zwłaszcza jubileuszy małżeńskich.

Dopełnieniem propozycji formacyjnych i liturgicznych mają stać się m. in: Metropolitalne Święto Rodziny oraz Marsz dla życia i rodziny, festyny rodzinne czy rodzinne rekolekcje.

Jednocześnie dokument podkreśla, że „realizacja papieskich postulatów domaga się wysiłku w wypracowaniu w każdej wspólnocie parafialnej konkretnych propozycji”. Jak czytamy: „przedstawiono je tu w ogólnym zarysie z nadzieją, że znajdą one dopełnienie i doprecyzowanie w inicjatywach podejmowanych w kolejnych miesiącach zarówno w diecezji, jak i we wspólnotach formacyjnych czy parafialnych”.

Rok Rodziny Amoris laetitia ogłoszony przez papieża Franciszka rozpocznie się w piątą rocznicę ogłoszenia adhortacji apostolskiej Amoris laetitia, 19 marca 2021 roku. Jego zwieńczeniem będzie X Światowe Spotkanie Rodzin w Rzymie, 26 czerwca 2022 roku.

 * * *

Propozycje duszpasterskie do wykorzystania w parafiach archidiecezji katowickiej

19 marca 2021 roku Kościół obchodzi piątą rocznicę ogłoszenia adhortacji apostolskiej Amoris laetitia o pięknie i radości miłości rodzinnej. Tego dnia papież Franciszek inauguruje rok Rodziny Amoris laetitia, który zakończy się 26 czerwca 2022 roku przy okazji Dziesiątego Światowego Spotkania Rodzin w Rzymie z Ojcem Świętym.

Rok Rodziny Amoris laetitia jest inicjatywą papieża Franciszka, skierowaną do wszystkich rodzin na całym świecie poprzez różne propozycje o charakterze duchowym, duszpasterskim i kulturalnym do podejmowania w parafiach, diecezjach, na uniwersytetach, w ruchach kościelnych i w stowarzyszeniach rodzin. Celem jest ofiarowanie Kościołowi możliwości pogłębionej refleksji, by konkretnie żyć bogactwem adhortacji apostolskiej Amoris laetitia.

Doświadczenie pandemii w sposób szczególny unaoczniło zasadniczą rolę rodziny jako Kościoła domowego i znaczenie wspólnotowych więzi między rodzinami, które czynią z Kościoła „rodzinę rodzin” (AL 87).

Rodzina jako paradygmat całego duszpasterstwa zasługuje na całoroczne świętowanie, tak, by stanęła w centrum zaangażowania i uwagi każdej rzeczywistości duszpasterskiej i kościelnej. Papież Franciszek wymienia trzy główne cele tego wyjątkowego czasu i do ich realizacji nas zachęca:

• Rozpowszechniać treść adhortacji apostolskiej Amoris laetitia, aby dać poznać rodzinom „doświadczenie, że Ewangelia rodziny jest radością, która «napełnia serce i całe życie»” (AL 200). Rodzina, która odkrywa i doświadcza radości z otrzymania daru i z bycia darem dla Kościoła i dla społeczeństwa, może stać się „światłem w mroku świata” (AL 66). A dzisiejszy świat potrzebuje tego światła!
• Głosić, że sakrament małżeństwa jest darem i że ma w sobie przeobrażającą moc ludzkiej miłości. Dlatego konieczne jest, by księża i rodziny razem nieśli współodpowiedzialność i wykazywali duszpasterską komplementarność między różnymi powołaniami w Kościele (por. AL 203).
• Czynić rodziny głównymi podmiotami duszpasterstwa rodzinnego.

Aby te cele osiągnąć, potrzebny jest „wysiłek ewangelizacyjny i katechetyczny skierowany do wnętrza rodziny” (AL 200), gdyż rodzina-uczeń staje się również rodziną-misjonarzem. Konieczne jest poszerzone spojrzenie na duszpasterstwo rodzin i na zakres jego działania, tak by stało się ono międzypokoleniowe, obejmujące małżonków, dzieci, młodzież, osoby w podeszłym wieku oraz sytuacje kruchości dotykającej rodziny. Szczególny akcent papież kładzie na formację ludzi młodych do prawdy o ludzkiej miłości i daru z samego siebie.

Aby rok poświęcony rodzinie stał się czytelnym znakiem łaski i tym samym nabrał szczególnego znaczenia, zachęcam, żeby kościoły poświęcone Świętej Rodzinie oraz miejsca, w których szeroko rozumiane duszpasterstwo rodzin jest szczególnie żywe i dynamiczne, były otwarte dla wierzących w ciągu dnia tak, by mogli trwać na adoracji Najświętszego Sakramentu oraz w większym niż dotychczas stopniu mieli możliwość skorzystania z sakramentu pokuty i pojednania oraz kierownictwa duchowego.

Również media diecezjalne mogą i powinny się włączyć w obchody Roku Rodziny Amoris laetitia, m.in. przez promowanie treści adhortacji oraz nagłaśnianie inicjatyw promujących życie małżeńsko-rodzinne. Inną formą aktywności mogą być konferencje tematyczne poświęcone rodzinie w parafiach czy dekanatach, a na forum diecezjalnym, przy współpracy ze środowiskiem naukowym wydziału teologicznego i innych instytucji diecezjalnych, organizacja sympozjów poświęconych rodzinie.

Rok Rodziny Amoris laetitia powinien zaznaczyć się w życiu każdej parafii, szczególnie na poziomie przepowiadania, przygotowania liturgii niedziel, świąt, uroczystości i zaangażowania w nie całych rodzin oraz działalności na rzecz członków rodzin, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej. W tych sprawach na szczeblu parafialnym należy wsłuchać się podczas najbliższych spotkań w głos Parafialnej Rady Duszpasterskiej. Przy całym bogactwie inicjatyw – papieskich (Rok św. Józefa, Rok Rodziny Amoris laetitia), ogólnopolskich (trzyletni program poświęcony Eucharystii) czy też parafialnych – Parafialna Rada Duszpasterska będzie mogła, uwzględniając lokalne warunki, zaplanować całoroczny program inicjatyw i spotkań formacyjnych, np. pod hasłem: „W drodze z rodzinami”.

1. Formacja

• Zachęcam do wykorzystania na szczeblu diecezjalnym i parafialnym projektu 10 filmów wideo Amoris laetitia. Ojciec Święty przedstawia w nich poszczególne rozdziały adhortacji apostolskiej przy udziale rodzin, które dają świadectwo o niektórych aspektach swojego życia codziennego. Co miesiąc będzie rozsyłany jeden film, aby budzić duszpasterskie zainteresowanie rodziną w diecezjach i parafiach na całym świecie. Materiały do pobrania na amorislaetitia.va
• Zachęcam do zainteresowania się Forum „Gdzie jesteśmy z Amoris laetitia? Strategie na rzecz wdrażania adhortacji apostolskiej papieża Franciszka” w dniach 9–12 czerwca 2021. Szczegóły na amorislaetitia.va
• Zachęcam do rozpowszechniania filmów poświęconych kościelnej kreatywności oraz wierze osób niepełnosprawnych (Projekt #lamChurch). Szczegóły na amorislaetitia.va
• Warto w parafiach i wspólnotach zorganizować grupy, spotykające się w celu zgłębiania Amoris laetitia, aby uwrażliwiać na konkretne, sprzyjające okoliczności pojawiające się w różnych wspólnotach kościelnych (por. AL 199nn.). W tym celu zostaną przygotowane materiały spotkań w kluczu „Czytaj – rozmawiaj – módl się”. Będą one dotyczyły poszczególnych rozdziałów adhortacji apostolskiej Amoris laetitia. (jesień 2021)
• Powstaną narzędzia służące duchowości rodzinnej, formacji i działaniom duszpasterskim w dziedzinie przygotowania do małżeństwa, wychowania młodych ludzi do uczciwości oraz świętości małżonków i rodzin żyjących w codzienności łaską sakramentu.
• Organizacja III areopagu prorodzinnego na Wydziale Teologicznym UŚ (jesień 2021), który służy integracji środowisk prorodzinnych.
• Należy wzmocnić duszpasterstwo przygotowania do małżeństwa za pomocą nowych przewodników do katechumenatu w diecezjach i parafiach (por. AL 205-222), proponując przygotowanie do małżeństwa w dalszej, bliskiej i bezpośredniej perspektywie oraz towarzyszenie małżonkom przez pierwsze lata życia w małżeństwie. Zadanie to powierzone jest szczególnie małżonkom, którzy razem z księżmi stają się towarzyszami podróży dla narzeczonych i młodych małżeństw. Od jesieni 2021 chcemy zaproponować spotkania formacyjne dla młodych małżeństw (ze stażem do 5 lat życia małżeńskiego) połączonych z modlitwą.
• Zachęcam do organizowania spotkań dla rodziców na temat formacji i wychowania dzieci oraz najbardziej aktualnych wyzwań (por. AL 172nn. i 259-290), by w ten sposób odpowiedzieć na skierowaną do rodziców sugestię papieża Franciszka, by starać się „zrozumieć, «gdzie» naprawdę są dzieci w swojej wędrówce?” (AL 261). Pomocne w tym wymiarze mogą być warsztaty dla skutecznych rodziców, czy też takie, które dotyczą wychowania religijnego dziecka na różnych etapach rozwojowych.
• Starajmy się wzmocnić towarzyszenie małżeństwom w kryzysie (por. AL 232nn.), by je wspierać i pomagać w przyjmowaniu postawy wytrwania, skłaniającej do patrzenia na trudności jako na sposobność do wzrastania w miłości i do umocnienia. Zachęcam do promocji poradni parafialnych oraz poradni specjalistycznej w Katowicach, ul. Skłodowskiej 30/4. Materiały promocyjne tej ostatniej można otrzymać w Wydziale Duszpasterstwa Rodzin. Ponadto powstają dwie nowe poradnie specjalistyczne (Rybnik, św. Antoni – początek działalności maj–czerwiec 2021 oraz w Tychach, św. Krzysztof – początek działalności jesień 2021). Ułatwi do dostęp członkom rodzin i małżeństw do poradnictwa specjalistycznego. W tych poradniach będą też organizowane kursy komunikacji małżeńskiej i inne.
• Propagujmy spotkania poświęcone refleksji i konfrontacji wokół piękna i trudności życia rodzinnego (por. AL 32nn. i 89nn.), by ułatwiać uznanie społecznej wartości rodziny i tworzenie sieci złożonej z rodzin i z księży, umiejących w sytuacjach zmęczenia wspierać się nawzajem przez głoszenie, dzielenie i świadectwo. Wiosną rozpoczną się prace nad książką ze świadectwami małżonków, promującą piękno życia małżeńsko-rodzinnego.
• Zachęcam do rozwijania duszpasterstwa osób w podeszłym wieku (por. AL 191-193), zmierzającego do wyjścia z kultury odrzucania i obojętności oraz do popierania propozycji międzypokoleniowych, skierowanych do ludzi w różnych okresach życia, czyniąc z osób w podeszłym wieku aktywnych uczestników duszpasterstwa wspólnotowego. W tym celu proponuję ożywienie spotkań dziadków i osób starszych w pierwsze piątki miesiąca, połączone z Mszą św. w ich intencji i spotkaniu przy stole. Zachęcam każdą lokalną wspólnotę do troski o osoby samotne i znajdującej się w potrzebie (Parafialne Zespoły Caritas). Mogą w tym być również przydatne spotkania, w których osoby starsze będą się dzieliły swoimi umiejętnościami, m.in. uczyły innych (młodych) np. szydełkowania, szycia, gotowania itd.
• Zaktywizujmy duszpasterstwo młodzieżowe przez inicjatywy związane z refleksją i dyskusją na takie tematy, jak rodzina, małżeństwo, czystość, otwartość na życie, wykorzystywanie mediów społecznościowych, ubóstwo, szacunek dla stworzenia (por. AL 40). Koniecznie trzeba umieć rozbudzić entuzjazm i dowartościować zdolność ludzi młodych do pełnego zaangażowania w wielkie ideały i w wynikające z nich wyzwania. W tym roku szczególną uwagę trzeba zwrócić na dzieci, by je uwrażliwić na Rok Rodziny Amoris laetitia i zaproponowane inicjatywy. W tym celu zostaną podjęte kroki w kierunku przygotowania spotkań dla młodzieży 3 i 4 klas szkół ponadpodstawowych przy parafiach czy też przy jednej parafii dekanatu. Służyłyby one rozeznawaniu swojej drogi życiowej oraz pomagałyby w odkrywaniu piękna miłości małżeńskiej (przygotowanie dalsze do małżeństwa).
• Zachęcam do popularyzacji inicjatyw towarzyszenia i rozeznania rodzinom zranionym (por. AL 50nn., 241nn. i 291nn.), aby pomóc im odkrywać i wprowadzać w życie misję, jaką mają w swojej rodzinie i w swojej wspólnocie, poczynając od chrztu. Konieczne jest ożywienie, a w wielu przypadkach powstanie duszpasterstwa związków niesakramentalnych, które by się wyrażało w organizacji dni skupienia, rekolekcji weekendowyche, wyjazdów itp.

 2. Liturgia

• Należy wzmocnić duszpasterskie towarzyszenie małżonkom przez spotkania oraz poświęcony im czas modlitwy, aby uświadamiali sobie dar i łaskę sakramentu małżeństwa (por. AL 58nn. i 223-230). Zachęcam do modlitwy, sprawowania Mszy św. w intencji poszczególnych członków rodzin, np. dziadków, osób starszych, wdów i wdowców, chorych, małżonków w rocznicę ślubu, dzieci itd. oraz udzielania im błogosławieństwa.
• Idąc za sugestią papieża Franciszka, który zaproponował obchody Dnia Dziadków i Osób Starszych zawsze w ostatnią niedzielę lipca (wspomnienie św. Joachima i Anny) zachęcam, by w tę niedzielę (25 lipca 2021) odprawić Mszę św. w ich intencji, połączoną z udzieleniem im specjalnego błogosławieństwa. Na ten dzień zostaną przygotowane materiały i rozesłane wcześniej do parafii. Szczegóły na amorislaetitia.va
• Zachęcam do świętowania jubileuszy małżeńskich. Mogą one mieć swoje szczególne miejsce w Niedzielę Świętej Rodziny, ale również w innym odpowiednim dla parafii czasie, np. w odpust parafialny, w czasie rekolekcji czy misji. Przypominam, że szczególnym miejscem świętowania jubileuszy jest katowicka katedra, która zawsze w przedostatnią niedzielę maja gromadzi jubilatów. Zachęcam również o występowanie do Arcybiskupa Katowickiego o specjalne błogosławieństwo dla nich. W tym roku świętowanie jubileuszy małżeńskich (25 i 50 lat sakramentu małżeństwa) w katedrze będzie miało miejsce 23 maja 2021, zaś w roku przyszłym – 22 maja 2022.
• Zachęcam do modlitwy w intencji małżeństw i rodzin w rytmie tygodniowym lub miesięcznym (specjalne nabożeństwa). Dobrą i godną polecenia inicjatywą jest już ogólnopolski tydzień modlitw o powołania do życia małżeńskiego „Tak na serio”. W naszej archidiecezji proponujemy, żeby miał on miejsce w tygodniu poprzedzającym ostatnią niedzielę maja (pielgrzymka piekarska), w ramach Metropolitalnego Święta Rodziny w parafiach.

 3. Inne

• Zachęcam parafie naszej archidiecezji do włączenia się w organizowane przez samorządy Metropolitalne Święto Rodziny. Ma ono zawsze miejsce od przedostatniej niedzieli maja do pierwszej niedzieli czerwca.
• Zachęcam do udziału w Marszach dla życia i rodziny, które są organizowane w wielu miejscach naszej archidiecezji. Jednocześnie zapowiadam, że w roku 2022 będzie tylko jeden taki centralny marsz w Katowicach i będzie on kończył Metropolitalne Święto Rodziny 2022 (5 czerwca 2022).
• Dobrą promocją małżeństwa i rodziny są festyny rodzinne organizowane w parafiach archidiecezji. Zachęcam do ich organizowania i szukania sprzymierzeńców w samorządach lokalnych.
• Zachęcam do promowania i wspierania w parafiach Domowego Kościoła Ruchu Światło-Życie.
• Zachęcam do organizacji „wakacji dla rodzin”, rekolekcji parafialnych dla małżeństw i rodzin poświęconych np. dialogowi małżeńskiemu i innym tematom.
• Ważne może stać się poznawanie lokalnej historii miejscowości i parafii zapisanej w życiorysach pokoleń żyjących na Górnym Śląsku przed nami oraz wskazywanie na system wartości, przekazywany z pokolenia na pokolenie. „Cechuje ich przede wszystkim – jak cytuje ks. Emil Szramek za Zofią Kossak – rzeczowość istotna. Idealizm w czynach, nigdy w słowach… Oszczędność i pracowitość… Wytrwałość… Głęboka, szczera religijność… Silne życie rodzinne i przywiązanie do starego obyczaju”. Temu wezwaniu niech służą międzypokoleniowe spotkania.
• Ciekawą formą relacji młodych ludzi szukających przyszłego męża i żony są ciekawe i wartościowe spotkania dla młodych mających problemy z nawiązywaniem relacji.
• Zachęcam do powstawania w dekanatach grup młodzieży studiującej i już pracującej.
• Zachęcam, żeby o wszelkich inicjatywach mających zasięg ponadparafialny informować nasze diecezjalne media oraz Wydział Duszpasterstwa Rodzin.

 Modlitwa do Świętej Rodziny

Jezu, Maryjo i Józefie, w was kontemplujemy blask prawdziwej miłości, do was zwracamy się z ufnością. Święta Rodzino z Nazaretu, uczyń także nasze rodziny środowiskami komunii i wieczernikami modlitwy, autentycznymi szkołami Ewangelii i małymi Kościołami domowymi. Święta Rodzino z Nazaretu, niech nigdy więcej w naszych rodzinach nikt nie doświadcza przemocy, zamknięcia i podziałów: ktokolwiek został zraniony albo zgorszony, niech szybko zazna pocieszenia i uleczenia. Święta Rodzino z Nazaretu, przywrócić wszystkim świadomość sakralnego i nienaruszalnego charakteru rodziny, jej piękna w Bożym zamyśle. Jezu, Maryjo i Józefie, usłyszcie, wysłuchajcie naszego błagania! Amen.

 Według papieża Franciszka głównym celem Roku Rodziny Amoris laetitia jest rozpowszechnianie treści adhortacji apostolskiej, głoszenie, że sakrament małżeństwa jest darem, czynienie rodzin głównymi „aktorami duszpasterstwa rodzinnego”, troska, by „uświadamiać młodym ludziom znaczenie formacji do prawdy o miłości i daru z siebie”, „poszerzać spojrzenie i działanie duszpasterskie na rodziny (…) tak, aby uwzględnić małżonków, dzieci, młodzież, osoby starsze i sytuacje niestabilnych rodzin”.

Realizacja papieskich postulatów domaga się wysiłku w wypracowaniu w każdej wspólnocie parafialnej konkretnych propozycji. Przedstawiono je tu w ogólnym zarysie z nadzieją, że znajdą one dopełnienie i doprecyzowanie w inicjatywach podejmowanych w kolejnych miesiącach zarówno w diecezjach, jak i we wspólnotach formacyjnych czy parafialnych.

+ Wiktor Skworc, Arcybiskup Metropolita katowicki

ks. Zbigniew Brzezinka, Dyrektor Wydziału Duszpasterstwa Rodzin

Katowice, 4 marca 2021 roku, w święto św. Kazimierza, Królewicza.