Arcybiskup Adrian Galbas objął rządy w archidiecezji warszawskiej 14 grudnia. Ingres, czyli uroczyste wprowadzenie do katedry św. Jana Chrzciciela w Warszawie, odbył się o godz. 11. Tego samego dnia, w godzinach porannych w Kurii Metropolitalnej Warszawskiej miało miejsce kanoniczne objęcie diecezji, czyli uroczyste podpisanie dokumentów w obecności kanclerza i kolegium konsultorów. Zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego, od soboty 14 grudnia w archidiecezji katowickiej istnieje wakans, czyli sytuacja, w której stolica biskupia pozostaje nieobsadzona (kan. 418 §1).
Prawo kościelne precyzyjnie reguluje taką sytuację. W kanonie 419 zapisane jest, że „w wypadku wakansu stolicy, aż do ustanowienia administratora diecezjalnego, rządy diecezją przechodzą na biskupa pomocniczego, a gdy jest ich kilku, na najstarszego promocją; jeżeli zaś nie ma biskupa pomocniczego – na kolegium konsultorów, chyba że Stolica Święta zarządziła inaczej. Kto tak przejmuje rządy diecezją, ma bezzwłocznie zwołać kolegium właściwe do wyznaczenia administratora diecezjalnego”.
Jeden z kolejnych kanonów precyzuje, że „w ciągu ośmiu dni od uzyskania wiadomości o zawakowaniu stolicy biskupiej, kolegium konsultorów ma obowiązek wybrać administratora diecezjalnego, czyli tego, kto będzie tymczasowo rządził diecezją”.
W praktyce oznacza to, że po 14 grudnia bp Marek Szkudło, najstarszy promocją wśród trzech biskupów pomocniczych archidiecezji katowickiej*, ma obowiązek zwołania kolegium konsultorów, które wybierze administratora. Tymczasowy zarządca będzie administrował diecezją do momentu wyznaczenia przez Ojca Świętego nowego arcybiskupa katowickiego.
Kolegium Konsultorów to gremium wyłaniane przez biskupa diecezji spośród członków Rady Kapłańskiej. Powoływane jest przez biskupa na okres pięciu lat i zgodnie z prawodawstwem może liczyć od sześciu do dwunastu członków. Jego zadanie jest szczególnie istotne w momencie wakansu stolicy biskupiej, pełni również funkcję doradczą w bieżącym zarządzaniu diecezją, zwłaszcza w ważnych sprawach administracyjnych i finansowych. W skład Kolegium Konsultorów archidiecezji katowickiej wchodzą: bp Marek Szkudło, bp Adam Wodarczyk oraz bp Grzegorz Olszowski, ks. Tomasz Wojtal, kanclerz Kurii Metropolitalnej w Katowicach, ks. Andrzej Kumor, wikariusz sądowy archidiecezji katowickiej, oraz ks. Krzysztof Matuszewski, rektor Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Katowicach.
* Kodeks Prawa Kanonicznego nie reguluje sytuacji, w której promocja biskupów pomocniczych ma miejsce w tym samym momencie, a taka sytuacja zachodzi w archidiecezji katowickiej. Bp Marek Szkudło obejmuje rządy diecezją, do czasu wyboru przez kolegium konsultorów nowego administratora, na podstawie doktryny prawnej, w której uwzględnia się m.in. wiek oraz datę święceń prezbiteratu.
Historyczne wakanse
W niemal 100-letniej historii archidiecezji katowickiej dwukrotnie miał miejsce wakans na stolicy biskupiej.
Nominacja bp. Augusta Hlonda na arcybiskupa gnieźnieńsko-poznańskiego została ogłoszona 24 czerwca 1926 roku. W tym samym dniu ogłoszono nominację ks. kan. Arkadiusza Lisieckiego na biskupa katowickiego. Ingres do katedry w Gnieźnie miał miejsce 10 października 1926 roku. Od 5 października do ingresu bp. Lisieckiego, który odbył się 31 października, diecezją zarządzał wikariusz kapitulny, ks. Teofil Bromboszcz.
13 maja 1930 roku w trakcie wizytacji parafii w Cieszynie zmarł bp Arkadiusz Lisiecki. Jego następca, bp Stanisław Adamski, objął rządy w diecezji 29 listopada 1930 roku. W trakcie ponad sześciomiesięcznego wakansu diecezją zarządzał ks. Wilhelm Kasperlik.
Modlitwa o wybór biskupa
Boże, wiekuisty Pasterzu,
Ty nieustannie opiekujesz się Twoim ludem i nim kierujesz,
daj Kościołowi na Górnym Śląsku biskupa, który będzie się Tobie podobał przez święte życie
i poprowadzi nas drogą zbawienia.
Mszał Rzymski, 121'
źródło: R. Bogacki, W oczekiwaniu na nowego pasterza, „Gość Katowicki” 49(2024), s.III.